„Twój jest obraz, jak zwierciadło
Promieniste, choć w ukryciu;
Światło Boże gdy nań padło,
Nam odsyłasz je w odbiciu.”
Wiktor Gomulicki

„Matka Boska w Ikonach” – taki tytuł nosi wystawa malarstwa, którą zobaczyć można w Czytelni Biblioteki Publicznej w Niepołomicach. Wizerunki Maryi – temat jakże wdzięczny, ale równocześnie dość trudny, wymagający skupienia i niewątpliwie talentu, który pozwala wiernie odtworzyć istniejące już dzieła.
Dokumenty Soboru Nicejskiego II z 787 r. wspominają, że tradycja wykonywania ikon istniała od czasów apostolskich, nie ma jednak na to żadnych dowodów historycznych. Według tradycji, autorem pierwszych ikon był Łukasz Ewangelista.
Genezę ikony wywodzi się z portretowego malarstwa późnoantycznego. Przedmiotem kultu stały się ikony już w V w. W okresie kształtowania się sztuki chrześcijańskiej, słowem „ikona” określano na chrześcijańskim Wschodzie, w krajach pozostających pod wpływami Bizancjum, wszystkie przedstawienia Chrystusa, Matki Boskiej, aniołów, świętych i scen historycznych z Pisma Świętego niezależnie od tego w jakiej technice były wykonane. W czasach nowożytnych pojęciem tym zaczęto nazywać tylko obrazy przenośne nie związane z architekturą. Ikony malowano najczęściej na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym. Były to święte drzewa dla wschodniego chrześcijaństwa. Na Rusi stosowano drewno lipowe lub sosnowe. Najstarsze ikony malowano głównie w technice enkaustycznej(barwny wosk), która od VI w. była wypierana przez temperę jajową(środkiem związującym barwnik jest woda zmieszana z żółtkiem jaja kurzego). W Polsce ikony powstawały głównie w XV-XVI w. na ziemiach wschodnich i południowo-wschodnich.

Autorką ikon prezentowanych na wystawie jest pani Helena Osikowicz. Niepołomiczanka od 1973 roku (pochodzi z Kamionnej). Jest absolwentką Liceum Plastycznego w Nowym Wiśniczu. Ukończyła kierunek – ceramika, stąd też precyzja z jaką zostały wykonane elementy stroju, korony lub tła ze specjalnie przygotowanej masy plastycznej własnoręcznie wykonanej. Maluje od wielu lat. Wcześniej wykonała kilka ikon, a obecnie ma ich w swoim dorobku ok. 40. Zainteresowanie tym tematem zaczęło się od 1 ikony zaprezentowanej w domu kultury w Zabierzowie Bocheńskim, później była wystawa poplenerowa w Zamku Królewskim w Niepołomicach, na której wśród pejzaży znalazła się kopia Matki Boskiej Staniąteckiej – to właśnie zainspirowało autorkę do malowania tych szczególnych obrazów. Technika tworzenia ikon wymaga wiele cierpliwości i czasu jako że podkład na drewnianej desce składa się z kilku warstw nakładanych kolejno na siebie przez szereg dni, a dopiero na tak przygotowanym „tle” malowane są postaci.

Pani Helena pracowała w Gminnej Spółdzielni w Niepołomicach jako dekorator, równocześnie przez 15 lat prowadziła własną firmę zajmującą się wykonywaniem szyldów. Obecnie już na emeryturze wolny czas poświęca malowaniu. Tematyka jej obrazów jest różna jak również techniki, którymi się posługuje. Na wystawie obejrzeć można wizerunki Matki Bożej z różnych stron Polski, a nawet świata.

Pani Helena Osikowicz jest pierwszą niepołomiczanką, która zechciała podzielić się z nami swoją pasją, i której obrazy prezentujemy w bibliotece. Zapraszamy więc do obejrzenia tej niezwykłej tematycznie wystawy, która będzie czynna również w czasie Dni Niepołomic.