Niepołomice i okolice od I rozbioru do odzyskania niepodległości
2011-10-11 przez Biblioteka
Wykład historyczny
Po uroczystym powitaniu przez panią Dyrektor Biblioteki Joannę Lebiest zarówno prelegenta jak i uczestników, pan Tadeusz rozpoczął w charakterystycznym gawędziarskim stylu opowieść o trudnym czasie dla Polski i narodu ze szczególnym uwzględnieniem Niepołomic i ich mieszkańców. Skupił się na kilku elementach (gdyż niepodobna w ograniczonych ramach czasowych powiedzieć wszystkiego), które w istniejących dokumentach, kronikach są pomijane. Stwierdził również, że spotkania z mieszkańcami Niepołomic uświadomiły mu, że czas nieubłaganie mija, ludzie umierają i przez to wiele wydarzeń bezpowrotnie odchodzi w niepamięć. Starał się więc nakreślić sytuację w jakiej znalazły się Niepołomice po I rozbiorze Polski. Dołączył też okolice naszego miasta, bo jak mówi pojawiają się stwierdzenia, że historia okolicznych miejscowości nie jest znana. W czasie swojego wykładu pan Jasonek polemizował z tezą jakoby w czasach rozbiorów w Galicji naród polski nie doświadczał takiego ucisku i zniewolenia jak w zaborach pruskim i rosyjskim. Starał się pokazać, że wszyscy zaborcy byli jednakowo okrutni w swoich poczynaniach wobec Polaków i polskości, odnosząc to szczególnie do naszych terenów Przekonywał, że głównie Austria dążyła do rozbioru Polski. Pan Tadeusz przedstawił trzy główne aspekty życia mieszkańców naszej okolicy, które dotyczyły przemian w systemie komunikacyjnym, początków i rozwoju oświaty oraz efektów ruchu odrodzenia narodowego. Zaborcy niszczyli gospodarkę kraju, rabowali dobra naturalne (Puszcza Niepołomicka), prześladowali ludność a także zmuszali do służby wojskowej w armii austriackiej. Nie wpływali pozytywnie na rozwój gospodarczy, co więcej niektóre szlaki komunikacyjne zostały przez nich przerwane - Trakt Królewski przestał mieć znaczenie – co było ogromną stratą dla Niepołomic. Zainwestowano natomiast w połączenia kolejowe ( np. odcinek Kraków-Bochnia, który powstał zaledwie w ciągu roku). Na terenie naszego miasta i jego okolic istniały i działały szkoły między innymi prowadzona przez siostry zakonne w Staniątkach, których klasztor cudem uniknął kasacji.
Wzmianki o udziale niepołomiczan w walkach narodowo-wyzwoleńczych pochodzą z roku 1863, czyli okresu Powstania Styczniowego. Ludność wtedy czynnie włączyła się w działania na rzecz wyzwolenia spod okupacji zaborcy. Najbliższym polem walki były tereny Igołomii. Uczestnikami powstania byli min. niepołomiczanie: Walenty Przepolski, Józef Wimmer, Emanuel Czermak – jak potwierdzają źródła , wszyscy powrócili do domu, a nazwiska ich widnieją na nagrobkach na cmentarzu w Niepołomicach. Początek XX wieku to okres prawdziwego odrodzenia w Niepołomicach . Powstaje „Sokół”, rękami mieszkańców zostaje usypany Kopiec Grunwaldzki, tworzą się legiony. Jedną z ciekawostek podanych przez p. Jasonka jest to, że powstał projekt pomnika „Synom Królewskiego Miasta”, „aby pamięć o tych co zginęli nie zaginęła” poległym w latach 1914-1920. Pomnik miał powstać przy Ochronce, ale niestety nigdy nie został wybudowany.
Tadeusz Jasonek jest historykiem z wykształcenia i z zamiłowania. Pasjonat i badacz dziejów szczególnie naszego miasta - historii Niepołomic, której jeszcze nie znamy, a którą na podstawie dokumentów, źródeł historycznych, a także podań ustnych nieustannie odkrywa. Jak wspomniał, swoją przygodę z historią Niepołomic rozpoczął od działalności w Towarzystwie Miłośników Ziemi Niepołomickiej. Podkreślił również, że Biblioteka poprzez cykl wykładów szczególnie przyczyniła się do tego, że bardziej dogłębnie bada dzieje Królewskich Niepołomic, aby je ocalić od zapomnienia