Konferencja podsumowująca projekt przyrodniczy już za nami!

Sobotnią konferencją naukową w Czytelni Naukowej niepołomickiej Bibliotece Publicznej zakończył się projekt „Co w puszczy piszczy czyli niepołomicki klub przyrodnika”, który był realizowany w naszej gminie od lipca br. Młodzi adepci nauk przyrodniczych z bibliotecznych filii w Podłężu, Woli Batorskiej oraz z grup, które brały udział w zajęciach w Bibliotece Głównej, zebrali się ostatni raz, aby zaprezentować indywidualne i grupowe osiągniecia, posłuchać podsumowań oraz prelekcji oraz odebrać dyplomy i nagrody.
Spotkanie otwarła Pani Dyrektor Joanna Lebiest, która powitała uczestników warsztatów, prowadzących zajęcia oraz szanownych gości – dr hab. inż. Zbigniewa Bonczara, prof. UR oraz dr Irenę Grześ, która przygotowała dla dzieci prezentację pt. „Dlaczego mrówki chodzą boso”. Następnie udzieliła głosu koordynatorce projektu, która krótko podsumowała to, co działo się na warsztatach przez minione 3 miesiące. Kolejnym punktem programu były multimedialne prezentacje naukowe. Jako pierwsza wystąpiła dr Irena Grześ, która swój wykład poprowadziła niezwykle barwnie i interaktywnie, w wielu miejscach prowadząc dialog ze zgromadzonymi w Czytelni  uczestnikami projektu. Po długich oklaskach, jakie zebrał nasz gość, przyszła pora na wystąpienia członków Klubu Przyrodnika.
Najpierw własnoręcznie wykonany plakat o płazach i gadach żyjących w Puszczy Niepołomickiej zaprezentowali Igor Bednarczyk i Patryk Kosiński, następnie Maciej Oszajec wygłosił wykład na temat grzybów, mchów i porostów. Kolejną prelegentką była Wiktoria Szewczyk, która opowiedziała o delfinach, a po niej Franek i Asia Michalscy zaprezentowali własnoręcznie wykonany zielnik. Potem Izabela Michoń wygłosiła pełne humoru „Sprawozdanie z terenowej wyprawy do Puszczy”, a na końcu Małgosia Różyńska opowiedziała „Małe co nieco o kotach”.
Konferencji towarzyszyła wystawa przyrodniczych pomocy naukowych zgromadzonych przez Bibliotekę w toku projektu oraz plakatów naukowych z fotografiami preparatów mikroskopowych wykonanych przez dzieci podczas warsztatów – każdy młody przyrodnik mógł na nich znaleźć swoje nazwisko.
Na zakończenie konferencji kilka słów podsumowania wygłosił Pan Profesor Zbigniew Bonczar, który nie szczędził ciepłych słów dla organizatorów projektu oraz dla dzieci, które nazwał „przyszłą kadrą naukową”. Profesor wręczył również nagrody książkowe oraz dyplomy wszystkim  uczestnikom zajęć.
Konferencja była niezwykle udana , głównie dlatego, że każde dziecko mogło dzięki niej poczuć się jak prawdziwy naukowiec. Była również okazją do przełamania lęku przed publicznym wystąpieniem – udało się to dzięki ciepłej i  pełnej akceptacji oraz zrozumienia atmosferze, która panowała w czasie całego projektu i której nie zabrakło również podczas sobotniego podsumowania.
Pozostały barwne plakaty, uczucie lekkiego niedosytu (czy to już naprawdę koniec?) i słowa Pana Profesora skierowane do młodych przyrodników: „Życzę Wam, abyście nie utracili tej ciekawości świata i świeżości spojrzenia, jakimi zachwycacie nas dzisiaj. I aby nic nie zahamowało Waszego rozwoju naukowego – byleby tak dalej!” .

Zaproszenie na konferencję

Biblioteka Publiczna im. Tadeusza Biernata w Niepołomicach
we współpracy z:
Zakładem Zoologii Środowiskowej Instytutu Nauk o Zwierzętach WHiBZ UR w Krakowie
Lasami Państwowymi - Nadleśnictwem Niepołomice

mają zaszczyt zaprosić wszystkich zainteresowanych
na konferencję naukową
kończącą projekt

„Co w puszczy piszczy, czyli niepołomicki klub przyrodnika”

finansowany z dotacji uzyskanej w konkursie „Aktywna Biblioteka”
 
13 września 2014 roku o godz. 14:00
w Czytelni Naukowej
Biblioteki Publicznej im. Tadeusz Biernata
w  Niepołomicach
ul. Szkolna 1 – 3

Program:

1. Podsumowanie projektu przez koordynatorkę
2. Wykład „Dlaczego owady chodzą boso”  - dr Irena Grześ
3. Wręczenie nagród i dyplomów uczestnikom  - dr hab. inż. Zbigniew Bonczar, prof. UR
4. Prelekcje oraz prace o tematyce przyrodniczej wykonane przez uczestników projektu
5. Wystawa plakatów – galeria preparatów mikroskopowych
6. Mała wystawa przyrodniczych pomocy naukowych 

Szanowni Rodzice i Opiekunowie uczestników projektów finansowanych z grantów zdobytych w konkursie „Aktywna Biblioteka”!

(„Co w puszczy piszczy” i „Cały świat za pan brat”)

Zwracamy się z ogromną prośbą o jak najszybsze podpisanie i dostarczenie do bibliotek, w których odbywają się warsztaty, formularzy „Zgoda na wykorzystanie wizerunku”. Dokumenty te są nam konieczne do wywiązania się ze zobowiązań powziętych wobec Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce – organizacji, która zorganizowała konkurs grantowy „Aktywna Biblioteka” i dzięki której hojności otrzymaliśmy pieniądze na realizację projektów.

Zdjęcia, na których uwiecznimy Państwa dzieci, będą to zdjęcia grupowe ilustrujące przebieg warsztatów i zamieszczane będą one jedynie w celach dokumentowania  wykonania przez naszą Bibliotekę programów obydwóch dotowanych projektów.

Formularz „Zgoda na wykorzystanie wizerunku” do pobrania poniżej.

FORMULARZ

Prosimy również o dołączanie do społeczności tworzących się na Facebooku wokół naszych projektów. Polubcie nas tak, jak my Was lubimy!

Z ukłonami

Koordynatorka projektów

Weronika Śliwiak

Ostatnia grupa na puszczańskim szlaku

czyli o tym jak nawet ulewa nie pokrzyżowała planów dzielnym przyrodnikom!

W środę 13.08.2014 młodzi przyrodnicy zgromadzeni na terenowe zajęcia trzeciego modułu projektu „Co w puszczy piszczy” odczuli na własnej skórze, że w opowieściach o pechowej 13-tce  jest nieco prawdy…
Otóż, ledwo co wyszliśmy z Izby Leśnej, gdzie Pan Leśniczy opowiedział nam o ekologii i charakterze Puszczy Niepołomickiej oraz o żyjących w niej stworzeniach, kiedy z nieba popłynęły strugi deszczu. Jednakże po krótkiej naradzie oraz przejrzeniu ekwipunku w jaki wyposażone zostały dzieciaki przez zapobiegliwych rodziców, zdecydowaliśmy, że i tak na podbój Puszczy wyruszamy. I pomimo dżdżu było warto! A może nawet dzięki deszczowi spacer był jeszcze ciekawszy?
To już ostatnie zajęcia naszego projektu przyrodniczego. Serdecznie dziękujemy Nadleśnictwu Niepołomice za wsparcie nas w realizacji warsztatów, a Panu Leśniczemu inż. Wojciechowi Wimmerowi dziękujemy za poświęcony czas, wiedze podaną dzieciom w atrakcyjny i bezbolesny sposób oraz ciepło i wspaniałe poczucie humoru.
Zapraszamy na konferencyjne konsultacje jutro (14.08.2014) w godzinach 16 – 18 w Oddziale dla Dzieci w Bibliotece Publicznej w Niepołomicach. W razie niemożności wzięcia udziału w konsultacjach, zachęcamy do kontaktu telefonicznego (12 281 10 86) lub mailowego (bpniepolomice@interia.pl). Czekamy na Was!

W deszczowym lesie…

We wtorek 12.08.2014 r. kolejne dwie grupy, tym razem z bibliotecznych filii w Podłężu i Woli Batorskiej, zebrały się pod Izbą Leśną, która następnie zwiedziły, a następnie wyruszyły pod okiem Pana Leśniczego Wojciecha Wimmera do samej Puszczy Niepołomickiej.
Było wspaniale, pomimo lekkiego dżdżu oraz wszędobylskiego błota i krwiożerczych komarów. Poniżej parę zdjęć z naszej blisko trzygodzinnej wyprawy -  między innymi szałas, który miał chronić nas przed deszczem.
Przypominamy o konferencyjnych konsultacjach – zapraszamy do osobistego kontaktu z koordynatorką projektu w Bibliotece w Niepołomicach w środę i czwartek w godzinach 16 – 18 lub do kontaktu telefonicznego (12 2811086) lub mailowego (bpniepolomice@interia.pl).

Pierwsze grupy „Co w puszczy piszczy” w lesie

tzn. wycieczka śladami żubra obu niepołomickich grup przyrodniczych

11 sierpnia 2014 niepołomickie grupy warsztatowe projektu „Co w puszczy piszczy czyli niepołomicki klub podróżnika” spotkały się po dwóch tygodniach przerwy wywołanej bibliotecznymi wakacjami.
To już trzeci, ostatni panel edukacyjny naszego projektu – pod okiem Pana leśniczego inż. Wojciecha Wimmera wyruszyliśmy do Puszczy, aby posłuchać i zobaczyć co tak naprawdę w niej „piszczy”.
Spotkanie zaczęliśmy w Izbie Leśnej, gdzie Pan Leśniczy opowiedział nam o przekształceniach lasu, o jego pielęgnacji, o pozyskiwaniu drewna i gospodarowaniu populacjami zwierząt. W Izbie mogliśmy również podziwiać faunę Puszczy oraz posłuchać odgłosów wydawanych przez zwierzęta w niej występujące. Każdy uczestnik wycieczki otrzymał od Nadleśnictwa drobny upominek, za co bardzo dziękujemy!
Następnie Pan Leśniczy poprowadził nas ścieżką edukacyjną. Spacer, przetykany ciekawymi historiami oraz ciekawostkami z życia lasów opowiadanymi przez naszego przewodnika, odbywał się wzdłuż trasy wyznaczanej przez tablice edukacji leśnej. Dowiedzieliśmy się mnóstwa szczegółów o życiu roślin i zwierząt, a z kolei Pan Leśniczy był prawdziwie zaskoczony wiedzą małych przyrodników!
Po trzech godzinach warsztatów terenowych głodni, zmęczeni, ale szczęśliwi i mądrzejsi  rozeszliśmy się do domów.  Zadaniem domowym po dzisiejszych zajęciach jest wymyślenie swojego tematu, albo chociaż zagadnienia, którym Młody Przyrodnik zajmie się na konferencji.
Zapraszam na konsultacje w tej sprawie w najbliższą środę i czwartek w godzinach 16 – 18 do Biblioteki Publicznej w Niepołomicach. A konferencja już za miesiąc!!! 

Przedszkolaki potrafią!

zrobić własny preparat i pięknie go nastawić pod mikroskopem.

Na drugim spotkaniu z Doktorem Jurkiem, dzieciaki z grupy przedszkolnej rozwinęły swoje umiejętności dotyczące mikroskopii – z przyniesionych materiałów (czasami bardzo nietypowych!) wykonały  samodzielnie różnorodne preparaty.
Wspaniałe efekty, które przyniosło wybarwianie i prześwietlanie materiałów przy użyciu w pełni bezpiecznych odczynników zakupionych z grantu „Aktywna Biblioteka”, sprawiły, że nie tylko rodzice ale też pracownicy biblioteki nie mogli oderwać oczu od powiększonych na monitorze komputera obrazów spod mikroskopu.
Wszystkich ciekawych efektów naszej pracy zapraszamy na wrześniową konferencję, na której zaprezentowane zostaną nie tylko barwne fotografie wykonane podczas zajęć z mikroskopowania, ale również samodzielne „prace naukowe” również najmłodszej grupy niepołomickich przyrodników.
Na następne zajęcia w ramach projektu – warsztaty terenowe z inż. Wojciechem Wimmerem z Nadleśnictwa Niepołomice – zapraszamy grupę przedszkolną dnia 13 sierpnia o godzinie 11.30. Szczegóły wkrótce na naszej stronie oraz na profilu projektu  „Co w puszczy piszczy” na Facebooku.

Skrzydła motyla z Podłęża i pyłek kwiatowy z Woli Batorskiej

Podczas zajęć prowadzonych w filiach, młodzi przyrodnicy udowodnili, że ich pomysłowość nie zna granic. Pod okiem Doktora Jurka stworzyli barwną mozaikę preparatów obejmująca zarówno świat przyrody nieożywionej (np. ziemia, piasek, wosk pszczeli) jak i ożywionej (m. in. przepiękne preparaty ze skrzydeł i nóg owadów, sierści zwierząt, pleśni, a także liście i kwiaty). Wszystkie zdjęcia wykonanych dzisiaj preparatów znajdą się na naszej konferencyjnej wystawie.

Było również słodko – okazało się, że w Podłężu hoduje się pszczoły, których przepysznym miodem uraczył nas jeden z uczestników. Przy okazji wykonaliśmy miodowy preparat, a prowadzący zajęcia pouczył nas, w jaki sposób na podstawie takiego badania określić pochodzenie płynnego pszczelego złota.

Wszystkim przyrodnikom, którzy nie zapomnieli o przygotowaniu i przyniesieniu materiałów na dzisiejsze zajęcia bardzo dziękujemy. Jestem pewna, że we wrześniu będziecie dumni ze swojej pracy!

To już niestety ostatnie zajęcia w ramach projektu „Co w puszczy piszczy” odbywające się stacjonarnie tj. w bibliotekach.

Na kolejne zapraszamy w teren – 12 sierpnia o godzinie 11.30 obie grupy z filii bibliotecznych spotkają się z Panem Leśniczym Wojciechem Wimmerem, który zabierze Was w leśne ostępy i odpowie na pytanie: Co tak naprawdę w tej naszej Puszczy piszczy?

Nic tak nie cieszy jak własny preparat!

Na drugim spotkaniu z Doktorem Jurkiem, uczestnicy warsztatów przyrodniczych rozwinęli swoje umiejętności dotyczące mikroskopii, a konkretnie nauczyli się samodzielnego przygotowywania preparatów z materiałów biologicznych ogólnie dostępnych. Dzięki pieniądzom z grantu „Aktywna Biblioteka” zakupiliśmy w pełni bezpieczne środki, które posłużyły nam do prześwietlania
i wybarwiania preparatów.

Prowadzący zajęcia opowiedział dzieciom o metodach barwienia i odczynnikach do tego stosowanych, teorię ilustrując szybko wykonywanymi preparatami pokazowymi. Następnie rozdał dzieciom pipety, pincety, szkiełka, probówki i… młodzi przyrodnicy zabrali się do pracy!

Z materiałów przyniesionych przez uczestników z obu grup niepołomickich sporządziliśmy wiele barwnych i ciekawych preparatów: oglądaliśmy bakterie jogurtowe (już teraz wiemy, co to są te żywe kultury bakterii!), wodę z akwarium i terrarium (okazała się być zamieszkana nie tylko przez rybki czy żółwia), strzępki pleśni z chleba, drobinki cukru w miąższu owocu maliny, pulsujące zielenią komórki moczarki kanadyjskiej i wiele, wiele innych wspaniałości niewidocznych dla gołego oka.

A najważniejszą cechą naszych preparatów było to, że wszystkie zrobiliśmy absolutnie samodzielnie, a w dodatku umieliśmy je sami nastawić pod mikroskopem!

Okazją do oglądnięcia zdjęć preparatów wykonanych podczas dzisiejszych zajęć będzie wrześniowa konferencja w Bibliotece planowana na zakończenie projektu.

Na następne zajęcia w ramach projektu – warsztaty terenowe z inż. Wojciechem Wimmerem
z Nadleśnictwa Niepołomice – zapraszamy obie grupy niepołomickie dnia 11 sierpnia o godzinie 11.30. Szczegóły wkrótce na naszej stronie oraz na profilu projektu  „Co w puszczy piszczy” na Facebooku.

Mini grupa – makro sprawa

… z mikroskopem jest zabawa!

Na zajęciach skonstruowanych specjalnie dla grupy najmłodszych uczestników warsztatów projektu „Co w puszczy piszczy” dr Jurek bawił się razem z dzieciakami w mikroskopowe malowanki oraz  puzzle, jak też w pipetowanie w wersji „na pirata”. Śmiechu było co niemiara, a stoły „laboratoryjne” w Oddziale dla Dzieci tonęły w wodzie, gdy dzielni mali piraci i piratki usiłowali trafić wodą z pipet do probówek, co nie stanowiło dla nich problemu patrząc obuocznie.
Przedszkolaki rozkręciły też prosty mikroskop aby z podziwu godnym zapałem oraz ciekawością sprawdzić różnice w obrazie świata widzianego przez każda soczewkę i szkiełko w nim zamontowane.
Oczywiście, nie obyło się bez „poważnej nauki” tj. przy okazji zabaw dowiedzieliśmy się całkiem sporo o optyce, mechanice i rodzajach mikroskopów. Oglądnęliśmy również mnóstwo gotowych preparatów i każdy dostał szansę na krótkie sam na sam z naszym projektowym urządzeniem do obrazowania . Efekty samodzielnego mikroskopowania były świetne - kolory i struktury preparatów zachwyciły młodych naukowców.
A nas zachwyciło to, jak chętne do poznawania świata i samodzielnej pracy z nowym, skomplikowanym przyrządem są niepołomickie przedszkolaki. Ciekawe, co wymyślą na tydzień i z czego będą chciały stworzyć własne preparaty?

Wielkie mikroskopowanie w Woli i Podłężu

Podczas pierwszych zajęć z mikroskopem w filiach w Podłężu i Woli Batorskiej, uczestnicy warsztatów prowadzonych w ramach projektu „Co w puszczy piszczy” zaskoczyli dra Jurka Kowala oraz koordynatorkę projektu wysokim poziomem wiedzy, celnymi pytaniami oraz … wspaniałymi „eksponatami” przyniesionymi z sobą.

W Podłężu był to najprawdziwszy, żywy turkuć podjadek w wiaderku z ziemią złapany podczas żerowania w uprawie fasoli. Mogliśmy jeszcze raz – tym razem „na żywo” -  obejrzeć budowę jego ciała, przystosowanie do trybu życia oraz zachowanie przypominające kreta. Drugą atrakcją był wspaniały okaz posiadającego już dwa liście kasztanowca, wyhodowanego z zasadzonego w marcu owocu. Brawa dla młodych odkrywców świata zwierząt i roślin, którzy zechcieli podzielić się z nami radością obserwacji, a także dla wszystkich tych, którzy na dzisiejsze warsztaty przynieśli dzienniki obserwacji fasolek!

W Woli Batorskiej natomiast czekał nas wspaniały poczęstunek, ponieważ tatuś jednej z przyrodniczek pozwolił jej na poczęstowanie nas miodem z własnej pasieki. Co więcej, przyniosła ona na zajęcia również pszczoły i … kurczaka o imieniu Książe, który grzecznie spał na jej kolanach.

W natłoku atrakcji nie zapomnieliśmy jednak o budowie mikroskopu oraz oglądaniu preparatów. Każdy uczestnik spotkania nauczył się oczywiście obsługi tego narzędzia badawczego i samodzielnie ustawił wybrany preparat. Zachwytom nad mikroświatami nie było końca, a prowadzący zajęcia dr Jurek nie szczędził dzieciakom pochwał.

Na kolejne zajęcia przynosimy własne materiały (biologiczne) do wykonania preparatów. Prosimy o tym pamiętać – mogą to być np. odrobina jogurtu, drożdży, jakiś owoc, liść, woda ze stawku lub akwarium, sierść, łuski ryby, albo zabity komar.

Z niecierpliwością czekamy na Wasze pomysły!

Pierwsze spotkanie z mikroskopem

Na dzisiejszych warsztatach obie grupy z Niepołomic spotkały się po raz pierwszy z prowadzącym zajęcia z mikroskopem w roli głównej dr. inż. Jerzym Kowalem z Katedry Ekologii i Zoologii Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Sympatyczny Pan Doktor opowiedział w skrócie o historii badań przy użyciu mikroskopu oraz o tym, jak to narzędzie zmieniało się z upływem lat. Budowy mikroskopu uczyliśmy się na prostym, monokularowym mikroskopie przyniesionym przez prowadzącego. A gdy już znana nam była funkcja każdej soczewki, śruby i okulara – przyszedł czas na samodzielne ustawianie gotowych preparatów na zakupionym ze środków grantu mikroskopie dwuokularowym podłączonym do komputera, dzięki czemu wszyscy uczestnicy zajęć mogli pomagać osobie, która właśnie preparat nastawiała. Pomoc grupy okazała się niezastąpiona, aczkolwiek niepołomickie dzieci – według słów pana Jerzego – okazały się niezwykle pojętnymi uczniami i mają wspaniałe zadatki na naukowców! Wspólnie opisywaliśmy i interpretowaliśmy oglądane obrazy, a pan Jerzy swoimi komentarzami poszerzał naszą wiedzę na temat  roślin i zwierząt, nie tylko zresztą w skali mikro.

Z grupą młodszą wykonaliśmy również preparat z wylinki węża, przyniesionego na dzisiejsze spotkanie przez Igora – jest to zapowiedź działań, jakie podejmiemy za tydzień tj. samodzielnego tworzenia preparatów. W tym celu prosimy o przyniesienie prostych „pomocy” jak np. piórka, sierść, liście  lub woda z sadzawki (każde dziecko zgłosiło własny pomysł) – wyczarujemy z nich piękne preparaty, które ozdobią nasze konferencyjne plakaty i doniesienia we wrześniu!

W królestwie zwierząt…

… rządzą przedszkolaki!!!

Na drugich warsztatach projektu „Co w puszczy piszczy” grupa przedszkolna eksplorowała świat  wybranych zwierząt. Po wstępnym podziale na zwierzęta bezkręgowe i kręgowce, oglądaliśmy okazy owadów zatopione w pleksi oraz  podziwialiśmy ogromną różnorodność mięczaków – od małego winniczka, po mądre ośmiornice i gigantyczne kałamarnice określane dawniej przez żeglarzy mianem morskich potworów. Nie zabrakło mrożących krew w żyłach opowieści  rodem z bajek o Scooby – Doo.

Jeśli chodzi o zwierzęta kręgowe, bardzo pobieżnie zahaczyliśmy o systematykę, natomiast sporo czasu poświęciliśmy sposobom odżywiania – dzieciaki z całą pewnością znają teraz mnóstwo roślino – i mięsożerców. Sporym zainteresowaniem cieszyła się też ciąża i karmienie u ssaków, których budowę poznaliśmy na przykładzie człowieka. Budowę szkieletu prześledziliśmy na sympatycznym modelu, który podbił serca uczestników warsztatów, a zagłębiając się  w budowę wewnętrzną, na kolejnym modelu poznaliśmy ułożenie narządów klatki piersiowej i brzusznej, które w dobrej kolejności najmłodsi przyrodnicy ułożyli poprawnie, acz nie bez przeszkód. Omówiliśmy również budowę gałki ocznej i zrozumieliśmy, że to nasz mózg odpowiada za bodźce takie jak dotyk, słuch, wzrok i powonienie.

Wszystkich zainteresowanych „ziemnym” eksperymentem informujemy, że w światłe wyników naszego doświadczenia z nasionami potwierdziło się, że gleba z Alei Mickiewicza w Krakowie nie nadaje się do hodowli roślin – zresztą taki wynik przewidzieliśmy już w momencie zakładania doświadczalnych upraw.
Na zakończenie zapoznaliśmy się z łańcuchami pokarmowymi czyli zobaczyliśmy, kto kogo zjada i co z tego ma 
Do zobaczenia za tydzień na pierwszej wycieczce do krainy mikro!!!

W świecie fauny

Również na zajęciach w filiach staraliśmy się poznać jak najwięcej ciekawostek dotyczących świata zwierząt. Oczywiście ograniczony czas trwania warsztatów nie pozwolił na dokładne rozwodzenie się nad kolejnymi typami bezkręgowców i kręgowców. Skoncentrowaliśmy się więc na mięczakach, owadach, a następnie płazach, gadach i ssakach, a konkretnie na nas - ludziach. W pracy pomagały nam modele, tablice i plansze. W Woli Batorskiej dzieci same przyniosły też na zajęcia ciekawe eksponaty – m. in. gniazdo os, które wykorzystaliśmy przy okazji rozmowy o owadach.

Co do wyników doświadczeń – ziemniaki jeszcze nie wypuściły kiełków. Nadal czekamy również  na dzienniki obserwacji fasoli. Trzeba jednak pochwalić dzieci z Podłęża i Woli Batorskiej, ponieważ niektóre z nich już poczyniły całkiem ciekawe i trafne obserwacje w zakresie wzrostu roślinek.

Nasz eksperyment z ziemią i sadzeniem roślin (przy wykorzystaniu zestawu Phytotoxkit) wykazał, że ziemia pochodząca z Alei Mickiewicza w Krakowie nie nadaje się do hodowli roślin – nasionka posiane w szalkach z tą glebą miały spowolniony wzrost, były marnie ukorzenione, a ich łodygi były skarłowaciałe. Nie wszystkie również wykiełkowały. Co innego gleba z Woli Batorskiej – ta jakością nie odbiegała od gleby kontrolnej z zestawu.

Za tydzień zaczynamy nasza przygodę z tym, co dla gołego oka nie widzialne. Mikroskop już czeka!

W królestwie zwierząt…

… czyli za pan brat z owadami, mięczakami i ssakami
Na drugich warsztatach projektu „Co w puszczy piszczy” zagłębiliśmy się w świat zwierząt. Po wstępnym podziale na zwierzęta bezkręgowe i kręgowce, podziwialiśmy okazy owadów zatopione w pleksi, zgłębialiśmy ich cykle rozwojowe (starsza grupa nauczyła się małego co nieco o przeobrażeniu zupełnym i niezupełnym oraz wylinkach i kokonach) oraz  podziwialiśmy ogromną różnorodność mięczaków – od małego winniczka, po gigantyczne kałamarnice określane dawniej przez żeglarzy mianem morskich potworów.
Następnie uczyliśmy się o płazach i gadach występujących w Polsce, przy okazji starając się określić  różnice pomiędzy nimi. Starsza grupa zapamiętała z pewnością, co oznacza amfibiotyczność płazów i czemu niektóre jaszczurki straciły wtórnie nogi. Rozmawiając króciutko na tematy związane z rybami i ptakami (tutaj wprowadziliśmy pojęcia stało – i zmiennocieplności), przeszliśmy do budowy ssaków na przykładzie… człowieka. Budowę szkieletu prześledziliśmy na sympatycznym modelu, który podbił serca uczestników warsztatów, a zagłębiając się  w budowę wewnętrzną i tkanki miękkie, na kolejnym modelu poznaliśmy ułożenie narządów klatki piersiowej i brzusznej. Aby utrwalić wiedzę, młodzi adepci nauk przyrodniczych sami ułożyli wnętrzności w określonym porządku, przy okazji ucząc się, co się z czym łączy i do czego służy.
Z grupa młodszą zdążyliśmy jeszcze omówić budowę gałki ocznej, natomiast grupa starsza prześledziła powiązania łańcuchów pokarmowych występujących na polskiej łące i w środowisku wodny.
Oczywiście sprawdziliśmy również, czy nasze ziemniaki kiełkują (jeszcze nie).
Wszystkich zainteresowanych musimy też uroczyście poinformować, że w światłe wyników naszego doświadczenia z nasionami, gleba z Niepołomic jest mniej więcej tak samo żyzna i nie zanieczyszczona jak gleba kontrolna z zestawu fitotoksycznego. Tak wiec można w niej  bezpieczne sadzić i siać.  Do czego – czekając na dzienniki obserwacji fasoli – serdecznie zachęcamy!
A za tydzień rozpocznie się nasza przygoda z mikroskopem… Do zobaczenia!

Przedszkolaki i błoto…

czyli najmłodsza grupa przyrodników sieje i sadzi.

Najmłodsza grupa dzieciaków zapisanych na warsztaty projektu „Co w puszczy piszczy” udowodniła, że młody wiek nie stanowi żadnej przeszkody w poznawaniu świata przyrody. Dzieciaki z wielkim zapałem oglądały świeże eksponaty, samodzielnie stworzyły definicję rośliny, obskubały kwiaty róży w poszukiwaniu pręcików i słupka, kroiły owoce miękkie i kruszyły suche, śledziły przebieg naczyń transportujących w łodygach oraz liściach i porównywały je z ludzkimi żyłami. Same też wpadły na to, czym żywią się rośliny oraz co produkują z prostych substancji pobranych z gleby, wody, tlenu i światła.
W ramach zabawy odcisnęliśmy mnóstwo kolorowych pieczątek z buraka i marchewki (przy okazji poznając budowę korzenia), głaskaliśmy lawendę aż do wypachnienia rączek i próbowaliśmy ostre kiełki rzeżuchy.
Oczywiście posadziliśmy też ziemniaki już tradycyjnie dzieląc je na odpowiednią ilość części (każda grupa na inną). Ale najlepsza zabawa zaczęła się wtedy, gdy do akcji wkroczyła ziemia i pipetki z wodą, czyli kiedy maluchy przyrządziły eksperymentalne błotko, na którym wysialiśmy nasionka gorczycy i sorga w celu porównania gleby z Niepołomic z kontrolną. Było wesoło, eksperymentalnie i … brudno. Ale za to jak szczęśliwie!
Nasze nasionka kiełkują już w ciemni, ziemniaczki stoją w doniczkach na parapecie Oddziału dla Dzieci, a Wy, drodzy młodzi naukowcy, nie zapomnijcie o wykonaniu w domu doświadczenia z fasolką! Z niecierpliwością czekamy na wasze rysunkowe dzienniki obserwacji!
Powodzenia i do zobaczenia za tydzień w królestwie zwierząt!

O mądrości roślin w Podłężu i Woli Batorskiej

Na pierwszych warsztatach projektu „Co w puszczy piszczy” prowadzonych w filiach w Podłężu i Woli Batorskiej zajmowaliśmy się roślinami, a dokładnie tym, jakie potrafią być mądre i jak przystosowują się do środowiska, w którym żyją. 

Oprócz podstawowych zagadnień poruszonych na wstępie, takich jak budowa i odżywianie, a także podział roślin, prześledziliśmy w jaki sposób rośliny starają się zabezpieczyć przetrwanie swojego gatunku i jak potrafią się bronić np. przed zjedzeniem. Podziwialiśmy barwniki roślinne, olejki eteryczne oraz modyfikacje korzeni, łodyg i liści. Wąchaliśmy kwiaty, płakali nad cebulą i eksperymentowali z bulwami… Na modelu kwiatu wiśni prześledziliśmy dokładnie proces zapylenia.
I oczywiście wykonaliśmy eksperymentalną część spotkania – posadziliśmy ziemniaki w całości, w połówkach i ćwiartkach (kto mi powie, co z tego wyrośnie?) oraz pryskając się co nieco pipetkami zbadaliśmy, czy gleba pobrana z samego serca Krakowa (Aleja Mickiewicza) jest toksyczna dla ziarenek rzeżuchy i gorczycy.
Eksperymenty z roślinami w toku, a my za tydzień udamy się do królestwa zwierząt! Nie zapominajcie o swoim domowym doświadczeniu z fasolą – czekamy na Wasze relacje! Do zobaczenia w następny czwartek!

Rośliny - grupy niepołomickie (1.07.2014)

Tematem dzisiejszych warsztatów było odkrywanie i wyjaśnianie królestwa roślin. Wspólnie szukaliśmy wyróżników klasyfikacyjnych, które pozwalają na odróżnienie roślin od zwierząt. Poznaliśmy podstawy budowli, sposób odżywiania i różnorakie przystosowania roślin do środowiska. Zapoznaliśmy się ze sposobami rozmnażania i prześledziliśmy, jak powstaje owoc. Na przykładzie lawendy, róży i cebuli obserwowaliśmy wydzielanie przez rośliny substancji wonnych, a za pomocą buraka i marchewki stworzyliśmy pieczątki, przy okazji ucząc się małego co nieco o barwnikach roślinnych. Prześledziliśmy naczynia transportujące, przekroje korzenia i łodygi, zapoznaliśmy się z różnymi typami owoców. Umiemy też już rozróżniać rośliny jedno – i dwuliścienne oraz dokładnie wiemy, co jest potrzebne nasionkom do kiełkowania.

Pobrudziliśmy się też co nieco ziemią: posadziliśmy bulwy ziemniaka (chcemy się dowiedzieć, czy z ćwiartki lub połówki bulwy też powstanie roślina?) oraz przygotowaliśmy doświadczenie przy użyciu zestawu Phytotoxkit. Ma ono na celu prześledzenie, na podstawie pomiaru wzrostu korzeni i łodyg  roślin (jedna grupa wybrała gorczycę, druga sorgo), czy nasza niepołomicka ziemia jest tak samo odżywcza i nieskażona, jak gleba kontrolna dołączona do zestawu.

Obie niepołomickie grupy – i starsza, i młodsza – były bardzo zaangażowane w doświadczenia i chętnie zarówno dzieliły się własną wiedzą z innymi uczestnikami warsztatów, jak i chłonęły wprost nowe wiadomości.

Wprawdzie na wyniki naszych eksperymentów przyjdzie nam trochę poczekać, ale już dzisiaj możemy się wspólnie cieszyć ze sprawnie i szybko przeprowadzonego etapu przygotowawczego. A w domu ciąg dalszy eksperymentu – każdy uczestnik warsztatów otrzymał instrukcję założenia hodowli fasoli. Dla młodych naukowców, którzy przez roztargnienie zapomnieli zabrać ze sobą „zadania domowego”, link do opisu znajduje się poniżej.

ZADANIE DOMOWE

A więc do dzieła, Niepołomice! I do zobaczenia za tydzień!

Co w puszczy piszczy, czyli niepołomicki klub przyrodnika

To propozycja zajęć z przyrody, których zakres obejmuje zagadnienia znacznie wykraczające  poza program nauczania biologii czy chemii w szkole podstawowej i gimnazjum. Na 6 zajęciach warsztatowych w ciekawej, urozmaiconej i interaktywnej formie będziemy się przyglądać roślinom i zwierzętom w skali od mikro do makro. Zajęcia zostały zaplanowane tak, aby dzieci w nielicznych grupach (do 10 osób) mogły się zetknąć z prawdziwą nauką, jednocześnie pogłębiając wiedzę związaną z graniczącą z naszym miastem Puszczą Niepołomicką.

W ramach programu przewidziane są zarówno warsztaty z mikroskopowania, jak i terenowe zajęcia w lesie, podczas których dowiemy się wszystkiego o ekosystemie puszczy. Spotkania, organizowane w Bibliotece i filiach, będą prowadzone przez osoby doświadczone zarówno w pracy z dziećmi, jak i przez pracowników naukowych Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Zajęcia terenowe poprowadzą zaś pracownicy Nadleśnictwa Niepołomice. Na zakończenie projektu planujemy mini – konferencję naukową, podczas której młodzi przyrodnicy zaprezentują swoje osiągnięcia.

Zapraszamy dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym (szkoła podstawowa i gimnazjum). Grupy zostaną utworzone w zależności od liczby i wieku zgłaszanych uczestników. Na wszelkie pytania odpowiemy na spotkaniu organizacyjnym w dniu 16.06.2014 o godzinie 18:00 w Oddziale dla Dzieci w Niepołomicach oraz zapraszamy oczywiście do odwiedzin w Bibliotece w dowolnych terminach, gdzie pracownicy udzielą Państwu wszelkich informacji. Zapisy od 2 czerwca, ilość miejsc ograniczona (max. 50)

Prowadzący zajęcia: mgr inż. Weronika Śliwiak – koordynatorka projektu, pracownica Biblioteki, animatorka dziecięca, autorka zajęć „Spotkania z przyrodą” i „Spotkania ze słowem” w DK INSPIRO, b. pracownik Uniwersytetu Rolniczego, absolwentka UR (zootechnika) oraz UJ (biologia molekularna), dr inż. Jerzy Kowal  – asystent naukowo – dydaktyczny w Katedrze Ekologii i Zoologii, Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt UR w Krakowie oraz pan inż. Wojciech Wimmer z Nadleśnictwa Niepołomice – osoba zajmująca się na co dzień edukacja leśną oraz sprawująca nadzór nad pracami gospodarskimi na terenie Puszczy.

Wszystkie zajęcia oraz materiały są bezpłatne.

• Grupy z Niepołomic (1,2) – spotkania we wtorki w Bibliotece w Niepołomicach w terminach: 1,8,15,22 lipca.

W poniedziałek 11 sierpnia odbędą się warsztaty terenowe w Puszczy Niepołomickiej o godzinie 11:30.

- grupa niepołomicka 1 – dzieci szkolne młodsze (godz. 11:30)

- grupa niepołomicka 2 – dzieci szkolne starsze (godz. 13:00)

→ Spotkanie organizacyjne: 16.06.2014 godz. 18:00 BP w Niepołomicach

• Grupa z Podłęża (3) – spotkania w czwartki w Bibliotece w Podłężu o godz. 11.30 w terminach: 3,10,17,24 lipca, natomiast we wtorek 12 sierpnia odbędą się warsztaty terenowe w Puszczy Niepołomickiej o godzinie 11:30

→ informacja w filii Biblioteki w Podłężu
Spotkanie organizacyjne: 16.06.2014 godz. 18:00 BP w Niepołomicach

• Grupa z Woli Batorskiej (4) - spotkania w czwartki w Bibliotece w Woli Batorskiej o godz. 13:00 w terminach: 3,10,17,24 lipca, natomiast we wtorek 12 sierpnia odbędą się warsztaty terenowe w Puszczy Niepołomickiej o godzinie 11:30

→ informacja w filii Biblioteki w Woli Batorskiej
Spotkanie organizacyjne: 16.06.2014 godz. 18:00 BP w Niepołomicach

• Grupa przedszkolna (5) -  spotkania w piątki w Bibliotece w Niepołomicach o godz. 14:00 w terminach: 4,11,18 i 25 lipca, natomiast w środę 13 sierpnia odbędą się warsztaty terenowe w Puszczy Niepołomickiej o godzinie 11:30

→ Spotkanie organizacyjne: 16.06.2014 godz. 18:00 BP w Niepołomicach

14.08.2014 oraz 05.09.2014 zaprosimy wszystkich uczestników projektu do Bibliotek (godziny ustalimy wspólnie) w celu rozdzielenia zadań na konferencję naukową, którą zorganizujemy w Bibliotece w Niepołomicach w dniach 13 - 14 września 2014 roku, aby pochwalić się tym, co udało nam się osiągnąć w trakcie trwania projektu.

KALENDARIUM

Czerwiec: Spotkanie organizacyjne

16.06.2014, godz. 18:00 Biblioteka Publiczna w Niepołomicach, ul. Szkolna 1-3

Lipiec:

Prowadzący: dr inż. Jerzy Kowal, mgr inż. Weronika Śliwiak

Sierpień:

Prowadzący: Pan inż. Wojciech Wimmer z Nadleśnictwa Niepołomice, specjalista ds. edukacji leśnej 

Wrzesień: